AmakuruPolitiki

Perezida Ndayishimiye yongeye kwibasira u Rwanda arushinja ibyaha bikomeye

Perezida w’u Burundi, Général Major Evariste Ndayishimiye, yongeye kuvuga amagambo akomeye ashinja u Rwanda guteza umutekano muke mu karere, by’umwihariko mu burasirazuba bwa Repubulika Iharanira Demokarasi ya Congo (RDC).

Yabivugiye mu nama mpuzamahanga yabereye i Kampala muri Uganda, aho yari ahuriye n’abandi bayobozi bo mu Karere k’Ibiyaga Bigari.

Mu ijambo rye, Perezida Ndayishimiye yashimangiye ko imitwe yitwaje intwaro yo mu mahanga ikomeje guteza umutekano muke muri RDC, cyane cyane izishyigikiwe n’ibihugu duturanye.

Mu buryo butaziguye, yashinje u Rwanda kugira uruhare mu bikorwa by’umutwe wa M23, uhanganye n’ingabo za Congo (FARDC) ndetse n’iz’Umuryango wa Afurika yunze Ubumwe.

Yashimye icyemezo cyafashwe n’Akanama k’Umutekano ka Loni binyuze mu mwanzuro wa 2773, wamaganye ibikorwa bya M23 n’ibihugu biyishyigikiye, anasaba ko uwo mwanzuro ushyirwa mu bikorwa byihuse kugira ngo intambara itarenga imbibi za Congo.

Yavuze ko niba hatagize igikorwa gikozwe vuba, intambara ishobora gukwira mu zindi ntara za Congo ndetse no mu bihugu bituranye.

Umubano w’u Rwanda n’u Burundi umaze igihe ugeramiwe n’amakimbirane ya politiki ashingiye ku gushinjanya gucumbikira abanzi b’ubutegetsi buri mu kindi gihugu.

U Burundi buhora bushinja u Rwanda gutera inkunga no gutanga imyitozo ku mitwe yitwaje intwaro irwanya ubutegetsi bw’i Bujumbura nka RED-Tabara, uherutse kwiyitirira ibitero byahitanye abasivile mu ntara ya Cibitoke na Bubanza. Na ho u Rwanda rwagiye rushinja u Burundi kureka imitwe irurwanya nka FLN gukoresha ubutaka bw’u Burundi mu gutegura ibitero ku Rwanda.

Uburyo bwo gushaka umuti w’izi mpaka bwagiye bushyirwa mu bikorwa binyuze mu biganiro byahujwe na Perezida wa Angola, João Lourenço, ndetse n’indi mitwe y’ubuhuza, ariko ibibazo bikomeza kugaruka mu buryo buhoraho.

Impuguke mu by’umutekano mu karere, Dr. Jean Baptiste Ndayishimiye, avuga ko amagambo ya Perezida w’u Burundi agaragaza intambara y’ubushake ku rwego rwa dipolomasi itari irarangira. Asanga ari “ibimenyetso by’uko buri gihugu cyifitiye impungenge z’uko hashobora kubaho ihirikwa ry’ubutegetsi rishingiye ku mateka y’amoko n’inyungu za politiki.”

Yongeraho ko ikibazo cy’imitwe yitwaje intwaro gishobora gukemuka gusa binyuze mu bufatanye bwa politiki bwimbitse, hatabayeho gushinjanya gusa.

Ibi bibazo bifite imizi miremire irimo amasano ya politiki n’amoko, inyungu za buri gihugu mu mutungo kamere wa Congo, ndetse n’ishyaka ryo kugira ijambo mu miyoborere y’akarere.

Iyo urebye uburyo ibihugu byo mu karere bikomeje kugerageza kugenzura icyerekezo cya Congo binyuze mu mitwe yitwaje intwaro, bigaragaza ko intandaro y’amakimbirane atari iya none, kandi ko gukemuka kwayo bisaba ubushake bwa politiki bw’ibihugu byose birebwa.

Hari icyifuzo cy’uko hakorwa iperereza mpuzamahanga ryigenga ku birego bivugwa hagati y’u Rwanda n’u Burundi, ndetse hakabaho ibiganiro ku rwego rwo hejuru bigahuza abategetsi b’u Rwanda, u Burundi na RDC, hagamijwe kwimakaza icyizere, amahoro, n’ubufatanye.

Nubwo amagambo ya Perezida Ndayishimiye yavugiwe mu ruhame, kugeza ubu u Rwanda ntirwahise rutanga igisubizo ku byo yashinje.

Gusa guverinoma ya Kigali isanzwe ihakana yivuye inyuma kugira uruhare urwo ari rwo rwose mu bikorwa bya M23 cyangwa mu gucumbikira imitwe yitwaje intwaro irwanya u Burundi.

Ubutumwa nk’ubu bukwiye gutekerezwaho mu buryo buboneye, harebwa ku nyungu rusange z’Akarere k’Ibiyaga Bigari, aho abaturage bagikomeje guhura n’ingaruka z’aya makimbirane.

Kubaka umutekano n’ubwumvikane ntibikwiye gushingira ku magambo gusa, ahubwo bisaba ibikorwa bifatika biganisha ku mahoro arambye, kwizerana n’ubwubahane hagati y’ibihugu.

Twitter
WhatsApp
FbMessenger